สวนพิเศษ: รักษ์เฟิร์นและชายผ้าสีดาใต้ร่มเงาปาล์ม

หลังจากสังเกตเห็นพืชตระกูลเฟิร์นเจริญเติบโตได้ดีในสภาพสวนยางพาราแล้ว สวนปาล์มน้ำมันยังเป็นอีกแหล่งหนึ่ง ที่สามารถพบเห็นเฟิร์นหลากหลายชนิดเจริญเติบโตได้ดีเช่นกัน

เช่นเดียวกับหลักการทำสวนยาง ในสวนปาล์มจะกำจัดวัชพืชแทบตลอดทั้งปี กระทั่งต้นปาล์มอายุไม่น้อยกว่า 5 ปี จึงเริ่มมีร่มเงาระหว่างแถวมากขึ้น และมีร่องรอยการตัดแต่งทางใบบริเวณลำต้นเหลืออยู่ ทำให้เฟิร์นเริ่มสามารถเจริญอยู่ได้บ้าง ทั้งบริเวณลำต้น (ซอกทางใบที่โดนตัดแต่ง) และโคนต้นปาล์มน้ำมัน โดยอาจมีทั้งกลุ่มเฟิร์นที่เจริญได้ดีภายใต้ร่มเงา เฟิร์นอิงอาศัย ฯลฯ

เฟิร์นใบมะขามพบเห็นได้มากบริเวณต้นปาล์มน้ำมัน

เฟิร์นนาคราชเจริญบนลำต้นปาล์มน้ำมัน

ซึ่งมีการสำรวจ พบว่า ในหลายๆ จังหวัดทางภาคใต้นั้น จะมีกลุ่มเฟิร์นหลากหลายชนิดเจริญได้ดีในสภาพสวนปาล์ม โดยเฉพาะเฟิร์นใบมะขาม และเฟิร์นนาคราช จะพบเห็นได้มากที่สุด นอกจากนี้ยังมี ข้าหลวงหลังลาย และกระแตไต่ไม้ จำนวนไม่น้อยอีกด้วยครับ

หากจะกล่าวถึงชายผ้าสีดา หรือชายผ้าสีดาปักษ์ใต้ (Playcerium coronarium) ที่เป็นที่ชื่นชอบของหลายๆ ท่านแล้ว พบว่า สามารถเจริญเติบโตได้ดีบริเวณลำต้นปาล์มเช่นกันครับ แม้เราจะพบเห็นต้นอ่อน (จากสปอร์) บริเวณลำต้นได้น้อย แต่จากการได้ลองนำมาปลูก โดยให้เกาะอยู่บริเวณลำต้นนั้น พบว่า เพียงประมาณ 1 เดือน ชายผ้าสีดาก็สามารถปรับตัวและเจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็วแล้วครับ ทั้งนี้ อาจโตช้าหรือเร็วต่างกันตามขนาดของกระเปาะด้วย (กระเปาะใหญ่โตได้ไวกว่า น่าจะเป็นเพราะมีแผ่นใบกาบหลายๆ ชั้น ช่วยเก็บความชื้นได้ดี) แต่หลังจากปลูกอาจต้องรดน้ำให้บ้างครับ ถ้าอากาศร้อนและไม่มีฝนตก

กะเรกะร่อน กล้วยไม้ที่เจริญได้ดีบนลำต้นปาล์มน้ำมันเช่นกัน

ต้นอ่อนข้าหลวงบริเวณโคนต้นปาล์มน้ำมัน

การที่เฟิร์นสามารถเจริญบริเวณลำต้นปาล์มได้นั้น ที่เป็นเช่นนี้ เพราะ ระหว่างซอกทางใบนั้นจะมีเศษซากวัสดุตามธรรมชาติสะสมอยู่ ทำให้กลายเป็นวัสดุปลูกอย่างดีสำหรับเฟิร์นและยังเก็บความชื้นได้ค่อนข้างดีเสียด้วย อีกทั้งในสวนปาล์มยังมีแสงแดด อุณหภูมิและความชื้นพอเหมาะต่อการเจริญของเฟิร์นด้วย

ชายผ้าสีดาที่ลองนำมาปลูกบนลำต้นปาล์มน้ำมัน

แสดงให้เห็นว่า เฟิร์นหลากหลายชนิด โดยเฉพาะชายผ้าสีดานั้น สามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมในสวนปาล์มได้ค่อนข้างดี

และจะดีไม่น้อยครับ ถ้าเราจะมีส่วนช่วยลดการเก็บเฟิร์นจากพื้นที่ป่า แต่มาขยายพันธุ์ไว้ในสวนปาล์มแทน  ก็น่าจะลองดูนะครับ ใครจะไปรู้ นอกจากช่วยอนุรักษ์เฟิร์นแล้ว สวนปาล์มอาจกลายเป็นแหล่งเหมาะต่อการขยายพันธุ์เฟิร์นเพื่อจำหน่ายก็ได้นะครับ